یکی از بهترین امکاناتی که تاکنون به ویندوز اضافه شده، ویژگی Plug &Play است که توانسته اکثر بی‌نظمی‌ها و نابسامانی‌های ناشی از نصب یک سخت‌افزار را از بین ببرد. حال در این مقاله قصد داریم نحوه کار ویژگی Plug and Play را به اختصار شرح دهیم.
در زمان رواج ویندوز ۳۳۱ و قبل از آن، نصب یک سخت‌افزار جدید برای کاربران مانند کابوس بود، زیرا کلیه تنظیمات یک کارت توسعه باید به صورت دستی انجام می‌شد و آن هم مستلزم یادگیری جزئیات فنی پیچده در مورد نحوه کار کامپیوتر بود؛ حال اگر در این راستا مرتکب کوچک‌ترین اشتباهی می‌شدید، یا کارت به درستی کار نمی‌کرد یا بدتر آنکه سایر اجزای سخت‌افزاری ازکار می‌افتاد و مجبور بودید مجددا کـــامپیوتر را پیکربندی کـــنید. خوشبختـــانه شرکت مایکــروسافـــت به ایــن ضعف پی برد و آن را به‌خصوص برای کاربران خانگی امری غیر قابل قبول تلقی کرد. بدین ترتیب مایکروسافت، ویندوز ۹۵ را با ویژگی Plug and Play به عنوان راه‌حــــــل این مشکل، عرضــــــه کرد.
از آن زمان تاکنون، قابلیت Plug & Play همگام با نسخه‌هــــای ویندوز رشد کرده است، به گــــونه‌ای که در حـــال حاضر قطعــــات جدید سخت‌افزاری به‌صورت خودکار توسط BlOS و ویندوز شناسایی و پیکربندی می‌شوند.
نسخه‌های اولیه این ویژگی که چندان قابل اتکا نبودند، با نام مستعار ( Plug and Prayبه معنی «متصل کـن و دعـا کن!») معروف شدند، امـا به سرعت این وضعیت اصلاح شد؛ اکـنـون می‌تـوانید یک قطعه سخت‌افزاری را به راحتی به کامپیوتر وصل کنید و ببینید که چگونه دقیقا مطابق انتظار شما کار خواهد کرد. البته این فقط ظاهر قضیه Plug and Play است و از نظر فنی عملکردی بسیار دقیق‌تر و گسترده‌تر دارد.

● BIOS و استفاده از Plug and Play
اکثر مردم عملکرد Plug and Play را منحصر به عکس‌العمل طبیعی ویندوز در هنگام نصب یک قطعه سخت‌افزاری جدید (مانند یک دستگاه )USB، شناسایی آن قطعه و درخواست نصب درایور می‌دانند، اما این تنها بخشی کوچک از کار آن است. درحقیقت بــــــا هر دفعه روشن‌‌کردن کامپیوتر این ویژگــی به شناسایی اجزای سخت‌افزاری سیستم می‌پردازد و عمل تخصیص منابع مورد نیاز را انجام می‌دهد.
سیگــنال‌هــای ( IRQخطـــوط درخــواست وقــفــه) نــمــونــه‌ای از ایــن دست هستنــــــد؛ ایـــن سیگــنال‌هـای سخت‌افزاری به CPU اطلاع می‌دهند که یک دستگاه خاص نیازمند بررسی است. کامپیوتر شما تعداد محدودی IRQ در اختیار دارد که البته می‌توان آنها را به اشتراک‌ گذاشت، امـــا عمــل تخصیص منــابع سیستم بـــاید در نهـــایت دقت صورت گیرد.
فرآیند تخصیص منابع قبل از بارگذاری ویندوز آغاز می‌‌شود، یعنی درست زمانـــی که BIOS سخت‌افزارهــای نصب شده را بــررسی می‌کند و به هر کدام یک IRQ اختصاص می‌دهد. سیگنال‌های IRQ باقی مانده، برای استفاده‌هــای بعدی به کنترل‌کننده گذرگــاه PCI اخــتصــاص داده مــی‌شــود. ایــن گــونه پــشتــیبـانــی BIOS بــرای کامپیوترهــای قدیمی کــه نمی‌تــوانند از Plug and Play استفاده کنند، سودمند است، اما در سایــر موارد کارآیـــی ندارد. در حقیقت ویندوز XP نسخه حرفه‌ای تخصیص منابع صورت گرفته توسط BIOS را نادیده فرض می‌کند و با فعال‌سازی ویژگی Plug and Play، همه کارها را از ابتدا انجام می‌دهد.

در هر حال ویژگیPlug and Play بسیار هوشمند بوده و فقط یکی از اجزای ویندوز نیست؛ بلکه به سخت‌افزار و خصوصا درایورهای سیستم متکی است.